Βιβλίο: Για τη διαλεκτική εξουσίας και επανάστασης

[get it!]

Σίγουρα ο τίτλος δημιουργεί αρκετές προσδοκίες. Θέμα εξάλλου που έρχεται και ξανάρχεται στο προσκήνιο συνεχώς.

Πάντως το σκεφτόμουνα να το αγοράσω ή όχι. Γιατί; Ε, όπως αναφέρεται ήδη στον υπότιτλο, το βιβλίο αυτό δεν είναι κάποιο ολοκληρωμένο έργο γύρω από το θέμα. Αντίθετα, πρόκειται για σκέψεις του συγγραφέα με αφετηρία το έργο του John Holloway “Ας αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να καταλάβουμε την εξουσία”. Και προσωπικά δε θεωρώ ιδιαίτερα σωστό να “μαθαίνω” τις απόψεις κάποιου (του Holloway εν προκειμένω) και να σχηματίζω άποψη για αυτές μέσω της κριτικής κάποιου τρίτου, ο οποίος προφανώς θα εστιάσει την κριτική του σε συγκεκριμένα σημεία…

Τέλος πάντων, εν τέλει το πήρα και το διάβασα. Απλά τονίζω πως ό,τι γράφω παρακάτω για τις απόψεις του Holloway γράφονται με την επιφύλαξη πως ό,τι ξέρω για τις απόψεις του προέρχεται από αποσπάσματα.
Πάμε παρακάτω. Θα μπω κατευθείαν στο ψητό: Θεωρώ πως το βιβλίο του Αλέξανδρου Χρύση αποτελεί μια συμπηκνωμένη, αλλά παρ’ όλα αυτά ολοκληρωμένη (για τα θέματα που θίγει) απάντηση στις επιθέσεις του John Holloway απέναντι στην μαρξιστική θεωρία. Το σημαντικό δε είναι πως οι κατηγορίες του Holloway απέναντι στο μαρξισμό, στις οποίες απαντά αυτό το βιβλίο, ακούγονται σήμερα από αρκετούς μέσα στο κίνημα, ειδικά μέσα στο νεολαιίστικο. Γι αυτό έχει και τη σημασία του σαν βιβλίο.

Αλλά ας γίνω πιο αναλυτικός:
Το βιβλιαράκι αυτό (ή να το πούμε καλύτερα “μπροσούρα” για να γίνουμε και πιο …ρετρό;) χωρίζεται σε πέντε κεφάλαια.

Το πρώτο περιέχει μια επικριτική παρουσίαση των γενικότερων χαρακτηριστικών της ιδεολογικής πλατφόρμας του Holloway. Ποιά είναι αυτά; Ο Holloway μιλάει για έναν “κριτικό” και “ανοιχτό” μαρξισμό, τον οποίο αντιπαραθέτει με τον “επιστημονικό μαρξισμό”. Και κυρίως κατηγορεί τον “επιστημονικό” ή “ορθόδοξο” (έλεος!) μαρξισμό ότι αναπαράγει την πραγμοποίηση και τις φετιχιστικές μορφές με τις οποίες γίνονται αντιληπτές οι κοινωνικές σχέσεις. Εδώ ξανασυναντώ και τον Negri, που έχει συνεργαστεί με τον Holloway σε κάποια έργα. Δε μπορώ να πω ότι παραξενεύτηκα. Ίσα ίσα, αν δεν ανέφερε ο Χρύσης ότι είχαν συνεργαστεί, θα αναρωτιόμανε πως και δεν έχουν σμίξει αυτοί οι δύο.

Το δεύτερο και το τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται (και αντικρούονται) πιο αναλυτικά οι φιλοσοφικές απόψεις του Holloway. Σε αυτά τα δύο κεφάλαια είναι κυρίως που αποκαλύπτεται ο πλήρως αντιδιαλεκτικός τρόπος σκέψης του Holloway. Τί ισχυρίζεται αυτός; Ότι αυτό που “κατέστρεψε” ουσιαστικά τον “επιστημονικό μαρξισμό”, αυτό που “καταστρέφει” και “ενσωματώνει” και κάθε άνθρωπο χωριστά στο σύστημα, είναι το ότι ενδίδει στο να περάσει από την “άρνηση” στη “θέση”. Έτσι και ο μαρξισμός, από τη στιγμή που έγινε “επιστήμη”, από τη στιγμή που εφαρμόστηκε στις κοινωνικές επιστήμες, από τη στιγμή που εξέφρασε “θέση”, έγινε ουσιαστικά ένα με τον θετικισμό, έγινε μια απλή λειτουργιστική κοινωνική θεωρία(!).
Αυτό είναι το ένα. Το άλλο είναι η υποκειμενικότητα, την οποία ο συγκεκριμένος διανοητής αποθεώνει όσο και την άρνηση. Αυτό που τον ενδιαφέρει δεν είναι μια -λιγότερο ή περισσότερο- άρνηση του παρόντος συστήματος από τους εργαζομένους ή κάποια άλλη κοινωνική ομάδα, όσο η “κραυγή” του κάθε υποκειμένου απέναντι στον καπιταλισμό που το καταπιέζει ως υποκείμενο. Μάλιστα όχι απλά δεν τον ενδιαφέρει να τεθεί ως στόχος η ανατροπή του καπιταλισμού και ένας νέος τρόπος οργάνωσης της κοινωνίας, αλλά το θεωρεί και αρνητικό, με την έννοια ότι “ο ορισμός γενικά και ο ορισμός της ταυτότητας του υποκειμένου ειδικότερα αποτελούν για τον Holloway τη στιγμή θανάτου της υποκειμενικότητας, η οποία ή θα είναι απροσδιόριστη ή θα μεταπέσει στον φετιχοποιημένο κόσμο των αντικειμένων”, που λέει και ο Χρύσης.

Φτάνουμε στο 4ο κεφάλαιο, όπου περιγράφεται σε ποιές πολιτικές θέσεις καταλήγει ο Holloway βάσει των φιλοσοφικών του θέσεων. Ε, δεν είναι και δύσκολο να το φανταστεί κανείς. Ισχυριζόμενος ότι οι μέχρι τώρα επαναστάσεις, όπως η ρωσική, στόχευαν στην κατάληψη της εξουσίας και έτσι την αναπαρήγαγαν, διατείνεται πως στόχος πρέπει να είναι η αντιεξουσία, δηλαδή η κατάλυση της εξουσίας, χωρίς όμως να μπαίνει σε ζητήματα ποιοί και κυρίως πώς θα μπορούσαν να το κάνουν αυτό.
Τί άλλο; Κάτι ακόμη πιο πρωτότυπο. Ο Holloway εκτός από την τακτική-στρατηγική του μαρξισμού αρνείται και το επαναστατικό υποκείμενο, την εργατική τάξη, καθώς και το ρόλο του κομμουνιστικού κόμματος. Συγκεκριμένα για το κόμμα η κατηγορία του είναι πως ο μαρξισμός το εμφανίζει σαν από μηχανής θεό και δεν εξηγεί πώς καταφέρνει το κόμμα να υπερβεί την πραγμοποίηση που επιβάλλει ο καπιταλισμός και να συλλάβει την ολότητα. Επίσης κατηγορεί το μαρξισμό, διότι σύμφωνα με αυτόν το κόμμα είναι κάτι το μεταφυσικό, κάτι σαν υπερήρωας της εργατικής τάξης, που έρχεται και τη σώζει.
Όσο για την ίδια την εργατική τάξη, νομίζω αυτή η φράση του ίδιου είναι αρκετή: “Ποιό κόμμα; Δεν υπάρχει καν ούτε η κοινωνική βάση για τη δημιουργία ενός τέτοιου “κόμματος””.
Κάτι άλλο; Α, ναι. Σύμφωνα με τον Holloway (αυτό το είχα ξαναδεί στον κύριο Negri), οποτεδήποτε οι δυνάμεις της εργασίας αποφασίσουν να αντισταθούν στη διαδικασία (ανα)παραγωγής του κεφαλαίου, ο καπιταλισμός είναι καταδικασμένος. Τέλος.

Όπως ίσως παρατηρήσατε, δεν αναφέρω καθόλου παραπάνω με ποιόν τρόπο απαντά σε όλα αυτά ο Αλέξανδρος Χρύσης. Ε ναι. Αυτό έγινε αφενός με τη λογική ότι “άμα θέλετε να μάθετε πηγαίντε πάρτε το” και αφετέρου διότι αυτό το πόστ θα γινόταν ακόμα πιο σιδηρόδρομος. Επιπλέον, γιατί όχι, για να τα θέσω και προς συζήτηση, αν κάποιος ενδιαφέρεται…

Θα αναφέρω μόνο το εξής γενικό σχόλιο του Χρύση για τον Holloway:
“Ο αντιεξουσιαστικός λόγος που αναδύεται από τις γραμμές του “Ας αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να καταλάβουμε την εξουσία” αποτελεί ρηχή αντιπαράθεση όχι προς το μαρξισμό αλλά προς μια “χοντροκομμένη καρικατούρα” του μαρξισμού που σχεδίασε ο ίδιος ο Holloway, από θέσεις ενός αναρχικού κινηματισμού, στηριγμένου σε μηχανιστικά, και με αυτή την έννοια αντιδιαλεκτικά, σχήματα.”

Να πω και δύο σχόλια για τον τρόπο γραφής του Χρύση. Πρέπει να παραδεχτώ πως ειδικά στο 2ο και στο 3ο κεφάλαιο, κάποια από τα αποσπάσματα από το βιβλίο του Holloway δε θα τα καταλάβαινα ντιπ χωρίς τα σχόλια του συγγραφέα (τα έχει αυτά ο λόγος της “μεταμοντέρνας αριστεράς”). Αυτό όμως δε σημαίνει από την άλλη πως ο τρόπος που γράφει ο Χρύσης είναι εύκολοδιάβαστος. Ειδικά σε αυτά τα κεφάλαια έχω την εντύπωση πως θα έπρεπε να γράφει πιο απλά. Στη τελική μπαίνει και το ζήτημα “σε ποιον απευθύνεται αυτό το βιβλίο”, έτσι δεν είναι;
Αυτό είναι το ένα. Το δεύτερο είναι πως, παρ’ ότι σωστά κατηγορεί το Holloway ότι τσουβαλιάζει τους πάντες κάτω από τον όρο “επιστημονικός μαρξισμός”, χωρίς να γίνεται πιο αναλυτικός, κατά κάποιον τρόπο κάνει το ίδιο όταν μιλάει για το Στάλιν και το “σταλινισμό”, τόσο στο σημείο που απαντάει στα του Holloway περί κόμματος, όσο και στον επίλογό του, χωρίς μάλιστα να παραθέτει έστω μία παραπομπή.
Αλλά μιας και πρόκειται για απλές αναφορές που δεν μπορούν και δε πρέπει να επισκιάσουν το βιβλίο, δε λέω κι εγώ κάτι παραπάνω.

Aς χώσω στο τέλος και ένα “τσιτάτο” του βιβλίου αφιερωμένο στον Σάπακα, στον RedGhost, στο Γιόχαν, στο κιτρινόμαυρο κομμούνι και στους άλλους “Ηρακλειώτες” μαθηματικούς:
“Για τους θεωρητικούς του επαναστατικού μαρξισμού, για του οποίους η διαλεκτική συνιστά την άλγεβρα και όχι την αριθμητική της επανάστασης, οι έννοιες της αστικής και της προλεταριακής εξουσίας είναι μεταξύ τους ασύμμετρες, αλλά και μη διατάξιμες σε μια άκαμπτη και προδιαγεγραμμένη γραμμική σχέση πρώτα/μετά” !!! 😆 . 😆 . 😆

Βιβλίο: Η επανάσταση του Νοέμβρη 1918 στη Γερμανία

[get it!]

Γιατί να διαβάσει κανείς για την ιστορία μιας αποτυχημένης επανάστασης;

Μα φυσικά γιατί χωρίς τα συμπεράσματα από τις ήττες, δε μπορείς να ελπίζεις και σε μελλοντικές νίκες.
Και επιπλέον γιατί στην επανάσταση του ’18 στη Γερμανία φαίνεται για πρώτη φορά τόσο έντονα ένα στοιχείο που κατά τη γνώμη μου από τότε υπάρχει όλο και πιο έντονα σε όλα τα κοινωνικά ξεσπάσματα στις δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες: Η προσαρμοστικότητα της αστικής τάξης, ώστε να στρέψει τις κοινωνικές εκρήξεις ή επαναστάσεις σε -σχετικά- ανώδυνες κατευθύνσεις, ή εν πάσει περιπτώσει μακριά από το ποιοτικό άλμα, αυτό της ανατροπής της.
Τουλάχιστον εγώ αυτό ήταν το βασικότερο που είδα μέσα από το συγκεκριμένο βιβλίο.

Τί συνέβη λοιπόν στη Γερμανία στα τέλη του 1918 – αρχές του 1919;

Από τις αρχές του 1918 η εργατική τάξη της χώρας ξεκινά μαζικές απεργίες απαιτώντας ειρήνη (ο α’ παγκόσμιος συνεχιζόταν ακόμη και η Γερμανία πρωταγωνιστούσε). Στη πορεία, και με έντονη την επίδραση από το πρόσφατο νικηφόρο παράδειγμα της ΕΣΣΔ, όσο προχωρούν και εντείνονται οι κινητοποιήσεις, τόσο βαθαίνουν σε αιτήματα και σε “δομή”. Από τη μία όλο και περισσότερο τα αιτήματα κατευθύνονται ενάντια στην κυβέρνηση και τον Κάιζερ, από την άλλη δημιουργούνται εργατικά συμβούλια.
Έτσι φτάνουμε στο Νοέμβρη. Τότε ναύτες του πολεμικού στόλου στην πόλη Kiel αρνούνται να αποπλεύσουν προς μια βέβαιη σφαγή τους. Συλλαμβάνονται, οι υπόλοιποι ναύτες ξεσηκώνονται απαιτώντας την απελευθέρωσή τους, μαζί τους συντάσσονται με απεργίες όλοι οι εργάτες της πόλης και μέσα σε λίγες μέρες η πόλη βρίσκεται κατειλημμένη από τους εξεγερμένους ναύτες και τα συμβούλια τους, καθώς και από τους εξεγερμένους εργάτες και τα συμβούλιά τους.
Αυτή είναι η σπίθα που τους επόμενους μήνες κάνει να ξεπηδούν παρόμοιες καταστάσεις σε όλη την επικράτεια της Γερμανίας.

Όμως τί έχουμε εκείνη τη στιγμή από την άρχουσα τάξη της χώρας;

Δεν έχουμε μια “καταστολή με κάθε μέσο και με κάθε δύναμη”, η οποία πιθανότατα θα έκανε να ξεπηδήσουν την ίδια στιγμή παρόμοιες εξεγέρσεις σε όλες τις μεγάλες πόλεις.
Η άρχουσα τάξη της Γερμανίας είχε πάρει κι αυτή το μάθημά της από την ίδρυση της ΕΣΣΔ όπως φάνηκε. Κι έτσι παίζει ένα άλλο, πολύ πιο ύπουλο χαρτί:
Σοσιαλδημοκρατία, ή, όπως θα λέγαμε και με τον Jchrist, ΠΑΣΟΚ σκατά.
Στην πόλη μεταβαίνει ο σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Gustav Noske, με σκοπό, μαζί με όλο το Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας (ΣΚΓ, το γνωστό SPD που σήμερα συγκυβερνά με το …δεξιό CDU της Μέρκελ), να εισχωρήσει στην ηγεσία του κινήματος, με σκοπό να το στραγγαλίσει. Και πράγματι, καταφέρνει να μπει επικεφαλής του συμβουλίου των στρατιωτών και να το ελέγξει.

Αυτό, όπως και όλες οι μετέπειτα εξωφρενικές κινήσεις των ηγετών του ΣΚΓ, δεν είναι απλά κάποια “σενάρια”. Είναι πράγματα που έχουν παραδεχθεί οι ίδιοι, με υπερηφάνεια μάλιστα. Και αυτό είναι άλλο ένα θετικό στοιχείο του συγκεκριμένου βιβλίου, αφού έχει κάμποση βιβλιογραφία και από τους τότε ηγέτες του ΣΚΓ. Π.χ. για το ρόλο του εκείνη την εποχή, ο Noske έγραψε 30 χρόνια μετά στα απομνημονεύματά του: “Αν εκείνη την εποχή έπαιρνα και μετέφερα την κόκκινη σημαία της εξέγερσης, τότε από το Κίελο θ’ απλωνόταν σ’ όλη τη Γερμανία ένα κύμα που τις διαστάσεις του δεν μπορεί να υπολογίσει κανείς σήμερα. Επέλεξα να μην το κάνω”.

Νομίζω εδώ πρέπει να εξηγήσω και κάτι για τους πολιτικούς συσχετισμούς στο εργατικό κίνημα της Γερμανίας. Η Γερμανία της εποχής εκείνης είχε την πιο οργανωμένη πολιτικά εργατική τάξη του κόσμου. Το κόμμα στο οποίο παραδοσιακά ήταν οργανωμένη η μεγάλη πλειοψηφία της εργατικής τάξης της Γερμανίας και με το οποίο είχε δεσμούς δεκαετιών, ήταν το ΣΚΓ. Εκτός από αυτό υπήρχε και το Ανεξάρτητο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας, το ΑΣΚΓ, που είχε ιδρυθεί μετά την επανάσταση του Φλεβάρη του ’17 στη Ρωσία. Μετρούσε δηλαδή 1,5 χρόνο ζωής. Μέσα σε αυτό το κόμμα, το ΑΣΚΓ, υπήρχε, ας πούμε σαν “τάση”, η ομάδα του “Σπάρτακου”, με μπροστάρηδες την Luxemburg και τον Liebknecht. Με άλλα λόγια, οι εργαζόμενοι ή οι στρατιώτες της Γερμανίας από παράδοση σαν ηγέτες τους έβλεπαν τους ηγέτες του ΣΚΓ. Έτσι εξηγείται και το γιατί την πάτησαν. Εν μέρει δηλαδή…

Τέλος πάντων, μην τα πολυλογώ, αυτό που έγινε στο Kiel από τον Noske, μέσα στους επόμενους μήνες έγινε κανόνας για το ΣΚΓ:
Οι εργάτες μέσα από τα συμβούλιά τους και με μπροστάρηδες τα μέλη του “Σπάρτακου” όλο και βάθαιναν τις πολιτικές τους διεκδικήσεις, φτάνοντας μέχρι την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και την ίδρυση εργατικού κράτους στη Γερμανία, η ηγεσία του ΣΚΓ έμπαινε “μπροστά” σε αυτούς του αγώνες, χάρη στον κομματικό μηχανισμό της κατάφερνε να αναρριχάται κάθε φορά στην ηγεσία του κινήματος, και τότε δρούσε σαν πέμπτη φάλαγγα, επιτρέποντας στην άρχουσα τάξη να πνίξει στο αίμα τις επαναστάσεις στις διάφορες πόλεις.

Βέβαια, κάτω από την ορμή των εργαζομένων, όπως και κάτω από το δυνάμωμα του Σπάρτακου, που αποκάλυπτε από την αρχή τον ρόλο της σοσιαλδημοκρατίας, οι ηγέτες του ΣΚΓ αναγκάζονταν να υποχωρήσουν ως το έσχατο σημείο, προκειμένου να συνεχίσουν να πείθουν τους εργάτες για την αγωνιστικότητά τους.

Όταν π.χ. είχαν φτιαχτεί εργατικά & στρατιωτικά συμβούλια σε όλες τις μεγάλες γερμανικές πόλεις και διαφαινόταν πως η ανατροπή του κοινωνικοπολιτικού συστήματος ήταν αναπόφευκτη, οι ηγέτες του ΣΚΓ, σε συνεργασία με την άρχουσα τάξη, έβαλαν τον αυτοκράτορα να παραιτηθεί και σχημάτισαν “σοσιαλιστική” κυβέρνηση που την ονόμασαν “συμβούλιο των λαϊκών επιτρόπων”, ώστε να παραπέμπει σε κάτι ανάλογο μιας “κυβέρνησης των σοβιέτ”, και άρχισαν να διαδίδουν πως στη Γερμανία πλέον υπάρχει σοσιαλισμός.
Όταν μετέπειτα μπήκε στη Γερμανία το ανάλογο με την Ρωσία δίλημμα “Συντακτική Συνέλευση ή Σοβιετική Εξουσία” οι “σοσιαλιστές” του ΣΚΓ δε μπήκαν σε διαδικασία να απαιτήσουν κόντρα στις μάζες μια κανονική Συντακτική Συνέλευση, αλλά μπήκαν μπροστά ώστε να πραγματοποιηθεί στο Βερολίνο η “συνέλευση των συμβουλίων του Ράιχ”. Μόνο που χάρη στον κομματικό τους μηχανισμό κατάφεραν εκεί να έχουν την πλειοψηφία και να καταστήσουν αυτή τη συνέλευση άχρηστη ως προς την κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη.

Μου φαίνεται όμως ότι πλατιάζω πάρα πολύ.

.

Ας καταλήξω λοιπόν σε 4-5 σκέψεις που έκανα με αφορμή το συγκεκριμένο βιβλίο:
1. Η προσαρμοστικότητα των καπιταλιστών ώστε μέσω πολιτικών σχημάτων να “χώνονται” στο κίνημα προκειμένου αυτό να μην αποβεί μοιραίο για τους ίδιους. Τότε μέσω της σοσιαλδημοκρατίας, σήμερα ποιος ξέρει μέσω ποιου…

2. Η αξία του ισχυρού κομματικού μηχανισμού και της εμπιστοσύνης της εργατικής τάξης σε σένα. Πραγματικά, από άποψη πολιτικής ανάλυσης, από άποψη προπαγάνδισης, από άποψη αυτοθυσίας, δε μπορείς να καταλογίσεις κάτι στον Σπάρτακο και στους κομμουνιστές. Αλλά “έχασαν” κυρίως λόγω αυτού, ότι δηλαδή ο κομματικός μηχανισμός του ΣΚΓ ήταν τόσο ισχυρός που ο μόνος τρόπος να το εγκαταλείψουν οι εργάτες ήταν ο κάθε ένας τους να κινητοποιηθεί και να δει στην πράξη την προδοσία του ΣΚΓ. Ε, τόσο χρόνο πια δε τους δώσανε οι καπιταλιστές και το ΣΚΓ, δεν είναι ζώα!

3. Ένα ακόμη γεγονός πολύ ενδιαφέρον από θεωρητική σκοπιά είναι ότι στη Γερμανία δεν υπήρχε Κομμουνιστικό Κόμμα όταν ξεκίνησε η επανάσταση. Αυτό δημιουργήθηκε εν μέσω της επανάστασης, σαν ανάγκη της ίδιας της επαναστατικής διαδικασίας! Βεβαίως μπορεί να πει κάποιος, και δε θα έχει άδικο, πως αυτό το γεγονός υπήρξε καθοριστικό στην κατάληξη του όλου εγχειρήματος και στην ήττα. Αλλά γιατί να μην το δούμε και από την άλλη σκοπιά, την πολύ πιο δημιουργική του?
Διότι αυτή η πολιτική κατάσταση, με τις επαναστατικές δυνάμεις στις περισσότερες χώρες να είναι απλώς “τάσεις” σε ρεφορμιστικούς πολιτικούς σχηματισμούς, δεν κυριαρχεί σήμερα στις περισσότερες χώρες τις Ευρώπης?
Αν βλέπουμε αυτό όμως, τί μας κάνει να αποκλείουμε πως σε μια απότομη άνοδο του κινήματος σε αυτές τις χώρες οι “τάσεις” αυτές μπορούν μέσα από τους αγώνες απότομα να γίνουν μαζικοί πολιτικοί σχηματισμοί και με έναν καλύτερο χειρισμό από τους συντρόφους της Γερμανίας το 1918 να καθορίσουν τις εξελίξεις?

4. Η “ενότητα της αριστεράς”, ή πιο συγκεκριμένα η “ενότητα των σοσιαλιστικών δυνάμεων”, υπήρξε ένα από τα βασικότερα ιδεολογήματα της εποχής. Και είχε σε όλες τις περιπτώσεις αρνητικές επιπτώσεις.
Βέβαια όχι μόνο λόγω αυτού, αλλά και στο όνομα της “ενότητας των σοσιαλιστικών δυνάμεων” καθυστέρησε -σχετικά- ο “Σπάρτακος” από μια τάση να μετατραπεί σε μια ξεχωριστή επαναστατική οργάνωση, στο ΚΚΓ, και να παίξει έτσι πιο γρήρορα και πιο αποφασιστικά τον ρόλο της πρωτοπορίας. Στο όνομα της “ενότητας των σοσιαλιστικών δυνάμεων” η πλειοψηφία του ΑΣΚΓ συρόταν από την αρχή μέχρι το τέλος της επανάστασης πίσω από το ΣΚΓ. Και κυρίως, την “ενότητα των σοσιαλιστικών δυνάμεων” επικαλούνταν οι ξεπουλημένοι ηγέτες του ΣΚΓ απέναντι στο νεοϊδρυθέν ΚΚ, προκειμένου να “μπετονάρουν” τους εργάτες οπαδούς τους, πράγμα που σε μεγάλο βαθμό το κατάφεραν.

5. Η αξία της συνεχούς επανεκτίμησης της τακτικής μέσα στο κίνημα, το να μην θεωρείται μία στάση ως “σωστή και μη αναστρέψιμη”, το να μένεις μέσα στο μαζικό κίνημα και να επιδράς σε αυτό, ακόμα και όταν ξέρεις ότι πάει σε λάθος κατεύθυνση.
Ας αναφέρω το εξής παράδειγμα, που κατ’ εμέ θα μπορούσε να είναι άνετα και κινηματογραφικό σενάριο:

Την άνοιξη του1919, οπότε και η επανάσταση είχε πνιγεί οριστικά στο αίμα σε όλα τα μεγάλα αστικά και βιομηχανικά κέντρα, το ΚΚΓ τάχθηκε πλέον πολύ σωστά κατά της ανακήρυξης τοπικών δημοκρατιών των Συμβουλίων, αφού εκτίμησε πως αυτά πλέον δε μπορούν να οδηγήσουν άμεσα σε μια Γερμανική Δημοκρατία των Συμβουλίων, αλλά θα οδηγήσουν σε αιματοκύλισμα των εργατών σε αυτές τις περιοχές.
Εν μέσω αυτής της κατάστασης, στις αρχές του Απρίλη 1919, το Κεντρικό Συμβούλιο των Συμβουλίων των εργατών, αγροτών και στρατιωτών της Βαυαρίας τάχθηκε υπέρ της ανακήρυξης της Δημοκρατίας των Συμβουλίων της Βαυαρίας (ΔΣΒ).
Με την εγκαθίδρυση της ΔΣΒ, η γερμανική άρχουσα τάξη, που πλέον έστεκε γερά στα πόδια της έχοντας νικήσει την επανάσταση σε όλη τη Γερμανία, άρχισε να μαζεύει δυνάμεις ώστε να επέμβει και να την καταπνίξει.
Τότε οι κομμουνιστές της Βαυαρίας, χωρίς να καλλιεργούν αυταπάτες για τη δυνατότητα επιβίωσης της ΔΣΒ, η ανακήρυξη της οποίας by the way δεν είχε συνοδευτεί από τη λήψη οποιονδήποτε επαναστατικών μέτρων, αποφάσισαν να μπουν μπροστά και να οργανώσουν την άμυνα της ΔΣΒ, παίρνοντας τα απαραίτητα μέτρα, συνεχίζοντας όμως να μη συμμετέχουν στην κυβέρνηση που είχε σχηματιστεί από αναρχικούς και σοσιαλιστές.
Αυτή η δράση τους λοιπόν, μαζί με την προπαγάνδιση των θέσεών τους, ήταν τόσο αποτελεσματική και εκτιμήθηκε τόσο, που στα μέσα του Απρίλη η γενική συνέλευση των εργατών και των στρατιωτών αποφάσισε να καθαιρέσει την κυβέρνηση που είχε σχηματιστεί, δημιουργώντας στη θέση της μια επιτροπή αγώνα με επικεφαλή ένα στέλεχος του ΚΚΓ, τον Oigen Levine.
Τις επόμενες 2 βδομάδες αυτή η επιτροπή αγώνα πήρε μέτρα που έκαναν τη ΔΣΒ μια πραγματική κομμούνα, ενώ κατάφερε σε αυτό το διάστημα να οργανώσει έναν κόκκινο στρατό αποτελούμενο από 12-15.000 άντρες.
Θορυβημένη από αυτές τις εξελίξεις, η άρχουσα τάξη της Γερμανίας, με επικεφαλή τον πλέον υπουργό των στρατιωτικών Gustav Noske (ω τί έκπληξη!) δήλωσε έτοιμη να επιτεθεί με αρχική δύναμη 60.000 αντρών ενάντια στο Μόναχο.
Απέναντι σε αυτό, τα ανεξάρτητα μέλη της “επιτροπής αγώνα” της ΔΣΒ και η πλειοψηφία της συνέλευσης των εργατών και στρατιωτών κώλωσαν, για να το πω ωμά, ψηφίζοντας μέτρα που αποδομούσαν τόσο την κομμούνα που είχε αρχίσει να χτίζεται, όσο και την άμυνά της.
Μπροστά σε αυτά οι κομμουνιστές αποχώρισαν από την “κυβέρνηση” και επικεντρώθηκαν στο να κρατήσουν -όσο περισσότερο μπορούσαν- όρθια την άμυνα της ΔΣΒ.
Δε πέσαν έξω, αφού ακριβώς τότε επέλεξε ο Noske να επιτεθεί, πνίγοντας έτσι στο αίμα 100άδων νεκρών εργατών την τελευταία εστία της γερμανικής επανάστασης και ανακαταλαμβάνοντας το Μόναχο στις 3 του Μάη.
Θα μου πείτε, πώς κρίνεις ότι δικαιώθηκε η γραμμή του ΚΚΓ στη Βαυαρία, όταν όλα τα ηγετικά του στελέχη κατέληξαν νεκρά? Ε, καμιά φορά η ήττα είναι αναπόφευκτη και το θέμα είναι πώς -και αν- δίνεις τη μάχη.

“Υπάρχουν στιγμές που ο απεγνωσμένος αγώνας των μαζών, ακόμη και για μία καταδικασμένη σε αποτυχία υπόθεση, είναι αναγκαίος για την παραπέρα διαπαιδαγώγηση αυτών των μαζών και την προετοιμασία τους για τον επόμενο αγώνα”,

που έλεγε και ο θείος Λένιν.